Het zit de regenworm niet mee. Koos Dijksterhuis in zijn natuurdagboek in Trouw: ‘Het bodemleven sterft. Pieren zijn niet zo spannend om te tellen, maar als het eens gebeurt, blijken er minder van te zijn dan de vorige keer.’
De regenworm is niks aan
Een succesvol bedreigd dier neemt de mensen voor zich in. Hij is een pleaser. Met mooie droevige ogen of juist een vrolijke energieke uitstraling windt hij ons om zijn vinger en stuurt onze bankrekening richting dierbeschermers met precies dat dier op hun agenda. Maar niemand neemt het op voor de regenworm.
- Vanwege zijn ondergrondse leefwijze is hij nagenoeg onzichtbaar. ‘Regenworm? Nooit van gehoord.’
- Hij is koud en nattig. Hij heeft geen lekker vachtje, voelt zelfs een beetje vies.
- Hij heeft geen schattige oogjes. Hij heeft niet eens oogjes! Sterker nog: je kunt eigenlijk niet goed zien wat de voor- of achterkant is.
- Je kunt hem niets leren. Niets sociaals (hij kijkt niet als je roept), en niets kunstigs (hij geeft geen pootjes want heeft geen pootjes).
- En hij maakt helemaal geen geluid! Het is een ongezellig dier.
Liefde kan groeien
Het is dus lastig om liefde op te brengen voor de regenworm. Hij heeft zo op het eerste gezicht niet zoveel om van de houden. Maar zoals dat werkt met empathie: als je je in iemand verdiept, groeit de liefde.
Het WNF doet niet aan wormen, van hen lijkt geen hulp te gaan komen.
Marten Hazelaar (één van de leukste biologen die ik ken, Darwin fan (ik nu ook!) en kunstenaar bovendien) stuurde me wat info om mijn eenzijdige beeld recht te zetten. Hij vertelde dat Darwin een groot wormen-fan was; zijn laatste boek ging erover. Darwin vond uit dat hele grote stenen door het structurele gegraaf van de worm in 35 jaar onder de grond zakken. Een worm kan stenen verplaatsen! En wormen hebben -net als wij- hemoglobine in hun bloed, waardoor ze dezelfde huidskleuren hebben.
Het IVN is ook fan: natuurgids Aleid Offerhaus uit Amstelveen, neemt het voor de regenworm op. De regenworm is één groot zintuig: hij ziet, hoort, voelt en proeft met zijn hele lichaam. Hij is tweeslachtig, ook niet mis. En hij loopt door zijn segmenten los van elkaar te bewegen.
En op NEMO kennislink staat echt een schat aan mooie info: ‘Darwin bestudeerde ze 39 jaar. Cleopatra noemde ze heilig en Aristoteles gaf ze de koosnaam ‘darmen van de ondergrond.’ Jane Goodall nam ze als driejarige zelfs mee naar bed, omdat ze het zo zielig vond dat ze altijd in die donkere, natte ondergrond moesten slapen.’
De regenworm is belangrijk
Maar regenwormen zijn dus vooral nuttig: Regenwormen helpen de grond te verbeteren. Ze hebben door het graven van tunnels en het afbreken van plantaardig materiaal een grote invloed op de bodemstructuur: ze maken de grond luchtig en kauwen oude troep om in vruchtbare humus. Daardoor groeien planten lekker en kunnen kleine bodemdiertjes in de grond blijven rommelen. En natuurlijk zijn wormen een lekkere lunch voor merels en mollen.
Darwin: ‘It may be doubted whether there are many other animals which have played so important a part in the history of the world, as have these lowly organised creatures.’ (313, The Formation of Vegetable Mould through the Action of Worms, Charles Darwin, London, 1881)
De regenworm heeft hulp nodig
Door het spuiten van heftige bestrijdingsmiddelen (gele dode glyfocaat velden), door de zware landbouwmachines en door het diepe ploegen maakt de worm steeds minder kans. Het is een triest geval. En door de onaantrekkelijkheid van de worm wellicht een verloren zaak. Ik heb me voorgenomen het tegendeel te bewijzen; ook lelijke dieren verdienen steun.
Dus doe mee!
Voor wormenliefde:
- Vertel de vrienden over de worm. Je zult een aantal vrienden
verliezenvervelen, maar echte vrienden zullen je steunen. - Ga zelf rond je eigen huis op zoek naar wormen! Weet: leren kennen is liefhebben. Dus wip een pier en bekijk hem goed. (En zet hem terug nadat je er selfies mee gemaakt hebt.)
- Maak je eigen wormenhotel! Het Klokhuis legt je uit hoe het moet. Ook leuk als verjaardagscadeau.
Voor wormenactie:
- Neem contact op met minister Carola Schouten. Zij zorgt voor de boeren, maar ook voor de natuur. Misschien moeten we haar helpen van de worm te houden. En te zoeken naar de balans tussen worm en boer en wij zuinige consumenten die (eerlijk is eerlijk) weigeren goed te betalen voor landbouwproducten. Vertel haar over de buitengewone eigenschappen van de regenworm. Bedenk dat Cleopatra, Aristoteles en Darwin achter je staan! (Je kunt ook een leuk kaartje sturen.)
- Ga lobbyen in Europa voor diezelfde balans. De Europarlementariers van Groenlinks weten vast wie je moet hebben. Maak er een leuk dagje van, je schijnt goed te kunnen shoppen in Brussel.
- Misschien kunnen we het WNF overtuigen eens af te stappen van hun schattige, aaibare of stoere poster-dieren. Als we het allemaal vragen durven ze misschien van de worm hun held te maken! Dit is hun twitter account. Maar via dit mailadres kan ook wellicht ook. (Dat laatste is voor de pers, maar zijn we in deze niet allemaal burgerjournalisten?)
- Iemand nog meer ideeën? Waarschijnlijk is het goed als wij eindelijk wat meer gaan betalen voor onze boter, kaas en eieren. Bescherm je worm eigenlijk door biologisch te eten? Geen plastic te kopen? Niet te vliegen? Laat me weten, dan voeg ik jullie suggesties toe.
Goed, het blijft lastig. Ik train nog even door op mijn liefde voor de worm. Maar ik voel de liefde groeien. (Alhoewel oogjes zouden het wel makkelijker zouden maken. Zucht.)